Bu, orijinali İngilizce olan bir sayfanın çevirisidir.

Özgür Yazılım Nedir?

“Özgür yazılım”, kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğa saygı duyan yazılım demektir. Kabataslak, kullanıcıların bir yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme özgürlüğüne sahip olduğu anlamına gelir. Öyleyse, “özgür yazılım” bir fiyat değil, özgürlük meselesidir. İngilizcedeki "free" kelimesinden kaynaklı olarak, bu kavramı anlamak için, “bedava birayı” değil “ifade özgürlüğünü” düşünmek gerekiyor. Bazı durumlarda, Fransızca ve İspanyolca'dan özgürün karşılığı olarak libre ödünç alınarak “libre” yazılım kavramı da, yazılımın bedelsiz olduğu değil özgür olduğunu kastetmek için kullanılıyor.

Özgür yazılımın kopyalarına sahip olmak için ücret ödemeniz gerekebilir veya kopyaları hiçbir ücret karşılığı olmadan da edinmiş olabilirsiniz. Kopyalara nasıl sahip olduğunuzdan bağımsız olarak, her zaman için yazılımın kopyalama, değiştirme ve hatta kopyalarını satma özgürlüğüne sahipsiniz.

Bu dört özgürlük için çaba harcıyoruz, çünkü herkesin bunları hak ettiğini düşünüyoruz. Bu özgürlüklerle, kullanıcılar programı ve kendileri için yaptığı şeyi (hem bireysel hem de kolektif olarak) denetlemiş olur. Kullanıcıların programı denetlemediği durumda, ona “özgür olmayan” veya “özel mülk” program diyoruz. Özgür olmayan program kullanıcıları denetler ve geliştirici de programı; bu programı adaletsiz iktidarın bir aracı kılar.

“Açık kaynak” farklı bir şey: farklı değerlere dayanan oldukça farklı bir felsefesi var. Uygulamadaki tanımı da farklı, ancak neredeyse bütün açık kaynak programlar aslında özgür. Farklılığı Neden “Açık Kaynak” Özgür Yazılımın Noktasını Kaçırıyor yazısında açıklıyoruz.

Özgür Yazılım Tanımı

Bu özgür yazılım tanımını, belirli bir yazılımın, özgür yazılım olarak sayılmasının koşullarını açıkça göstermek için yapıyoruz. Arada sırada açıklık getirmek veya güç algılanan hususlarla ilgili sorunları çözmek amacıyla bu tanımı yeniden gözden geçiririz. Eğer yaptığımız değişikliklere göz atmak isterseniz, lütfen daha fazla bilgi için aşağıdaki Tarihçe kısmına bakınız.

Dört temel özgürlük

Bir program, eğer kullanıcıları dört temel özgürlüğe sahipse bir özgür yazılımdır: [1]

  • Herhangi bir amaç için, istediğiniz şekilde yazılımı çalıştırma özgürlüğü (0 numaralı özgürlük).
  • Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını inceleme ve onu değiştirme özgürlüğü (1 numaralı özgürlük). Yazılımın kaynak koduna ulaşmak, bu iş için ön koşuldur.
  • Kopyaları dağıtma özgürlüğü, böylece başkalarına yardım edebilirsiniz (2 numaralı özgürlük).
  • Değiştirilmiş sürümlerinizin kopyalarını dağıtma özgürlüğü (3 numaralı özgürlük). Böylece değişikliklerinizden yararlanması için tüm topluma bir şans vermiş olursunuz. Kaynak koduna erişmek, bunun için bir ön koşuldur.

Bir program, kullanıcılarına bu özgürlükleri yeterince verdiğinde özgür bir yazılımdır. Aksi durumda özgür değildir. Çeşitli özgür olmayan dağıtım şemalarını, hangi açılardan özgür olmadıkları konusunda ayırt edebilsek de, hepsini eşit derecede etik dışı kabul ediyoruz.

Herhangi bir senaryoda, bu özgürlükler kullanmayı düşündüğümüz veya başkalarını kullanmaya teşvik ettiğimiz bütün kodlara uygun olmalıdır. Örneğin, bazı durumları çözmek için otomatik olarak bir B programını çalıştıran bir A programını ele alalım. Eğer A'yı mevcut haliyle dağıtmayı düşünüyorsak, bu durum kullanıcıların B'ye ihtiyaç duymasını gerektirecektir, dolayısıyla hem A'nın hem de B'nin özgür olup olmadığını değerlendirmemiz gerekiyor. Ancak, eğer A'yı B'yi kullanmayacak şekilde değiştirmeyi düşünüyorsak, bu durumda sadece A'nın özgür olması yetecektir; B'nin bu planla bir ilgisi yoktur.

Özgür yazılım ticari olabilir

“Özgür yazılım”, “ticari olmayan” demek değildir. Aksine, özgür bir program, ticari kullanım, ticari geliştirme ve ticari dağıtım için de mevcut olmalıdır. Bu politika, temel önemdedir, bu politika olmadan özgür yazılım amaçlarına ulaşamaz.

İşletmeler ve işçileri de dahil olmak üzere herkesi GNU sistemini kullanmaya davet etmek istiyoruz. Bunun için ticari kullanım gereklidir. Umuyoruz ki programların özgür ikameleri, bencer özel mülk programların yerine geçebilir, ancak eğer işletmelerin özgür programları kullanmaları yasaklanırsa bu yapılamaz. Yazılım barındıran ticari ürünlerin GNU sistemini içermesini istiyoruz, bu da belirli bir bedel karşılığında ticari dağıtımı ortaya çıkarır. Özgür yazılımların ticari amaçla geliştirilmesi artık olağan dışı değil; bu gibi ticari özgür yazılımlar oldukça önemli. Özgür yazılımın ücretli, profesyonel desteği, önemli bir boşluğu dolduruyor.

Bu yüzden, ticari kullanımı, ticari geliştirmeyi veya ticari dağıtımı dışlamak, özgür yazılım topluluğunu aksatacak ve başarıya ulaşmasına engel olacaktır. Sonuç olarak bu gibi kısıtlamalarla lisanslanmış bir program özgür yazılım niteliğine sahip değildir.

Özgür bir program, yazılımın herhangi bir kopyasını edinen bütün kullanıcılara, yazılımı kapsayan özgür lisansın bütün koşullarına o zamana kadar uymaları şartıyla, dört özgürlüğü sunmalıdır. Bazı kullanıcıları, bazı özgürlüklerden mahrum etmek veya kullanıcıların özgürlükleri edinmek için maddi veya ayni olarak ödeme yapmalarını gerektirmek, söz konusu özgürlükleri vermemekle aynı şeydir ve dolayısıyla program özgür olmayan bir program haline gelir.

Özgür Olanla Özgür Olmayan Arasındaki Sınırı Açıklığa Kavuşturmak

Bu yazının kalan kısmında, farklı hususlar üzerine, bir programın özgür olabilmesi için özgürlüklerin ne dereceye kadar genişletilmesi gerektiğini daha açık olarak anlatıyoruz.

Programı istediğiniz gibi çalıştırma özgürlüğü

Bir programı kullanma özgürlüğü demek, onu, herhangi bir bireyin ya da kurumun, herhangi bir bilgisayar sistemi üzerinde, herhangi bir iş için geliştirici ya da bir başka şey ile iletişim kurmak zorunluluğu olmadan kullanabilmek demektir. Bu özgürlükte kullanıcının amacı önemlidir, geliştiricininki değil; Sen, bir kullanıcı olarak kendi amaçların için bir programı çalıştırmaya özgürsün ve eğer bir başkasına dağıtırsan, o da kendi amaçları için programı çalıştırmaya özgürdür, ama kendi amaçlarınız için onu zorlayamazsınız.

Programı istediğiniz gibi çalıştırma özgürlüğü, onu çalıştırmanızın yasaklanmadığı veya durdurulmadığı anlamına gelir. Bu programın, ister herhangi bir ortamda teknik yönden işlevli olsun, isterse de herhangi bir belirli hesaplama faaliyeti olsun, hangi işlevsellikleri barındırdığından bağımsızdır.

Örneğin, eğer kod nedensiz bir şekilde anlamlı girdileri reddederse veya hatta koşulsuz bir şekilde çökerse, bu programın yararını azaltabilir, belki de tamamen yararsız kılabilir. Ancak bu durum yine de kullanıcının programı çalıştırma özgürlüğünü engellemez, dolayısıyla 0 numaralı özgürlükle çelişmez. Eğer program özgürse, kullanıcılar bu yarar kaybını aşabilirler. Çünkü 1 ve 3 numaralı özgürlükler kullanıcı ve topluluklara nedensiz sıkıntılı kodları kaldırarak değiştirilmiş sürümleri oluşturma ve dağıtma olanağı sunar.

“Nasıl istersen”, isteğe bağlı olarak, eğer arzunuz o yöndeyse “asla”yı da içerektir. Dolayısıyla ayrı bir “programı çalıştırmama özgürlüğüne” ihtiyaç yoktur.

Kaynak kodu inceleme ve değişiklikler yapma özgürlüğü

1 ve 3 numaralı özgürlüklerin (değişiklik yapma özgürlüğü ve değiştirilmiş sürümleri yayınlama özgürlüğü) anlamlı olabilmesi için, programın kaynak kodlarına erişiminiz gerekmektedir. Dolayısıyla, kaynak koda erişim özgür yazılım için gerekli bir koşuldur. Gizlenmiş (obfuscated) “kaynak kod” gerçek bir kaynak kod değildir ve kaynak kod olarak değerlendirilemez.

Kaynak kod, programın değişikliklerin yapılabilmesi için tercih edilen biçimi olarak tanımlanıyor. Bu nedenle, programı geliştirmek için geliştiricinin değiştirdiği herhangi bir biçim, bu geliştiricinin sürümünün kaynak kodudur.

1 numaralı özgürlük özgün sürümün yerine kendi değişiklik yaptığınız sürümü kullanabilmenizi de içerir. Eğer program bir başkasının değişiklik yapılmış sürümlerini çalıştıracak ancak sizinkileri reddedecek şekilde tasarlanmış bir ürün ile birlikte geliyorsa (bu “tivolaştırma” veya “tecrit” veya uygulayıcılarının kötücül terminolojisiyle “güvenli açılış” olarak bilinen bir uygulama), 1 numaralı özgürlük, uygulanabilen bir özgürlük yerine bir yalan olacaktır. Bu ikili kodlar, derlendikleri kaynak kodları özgür olsa ile özgür bir yazılım değillerdir.

Bir program üzerinde değişiklik yapmanın önemli yollarından biri de, mevcut özgür altyordam ve modülleri birleştirmektir. Eğer programın lisansı, var olan bir bölümün içerisine ekleme yapamayacağınızı diyorsa, örneğin eklediğiniz her kodun telif hakkı sahibi olmanız gerektiğini söylüyorsa, o lisans, özgür olarak tanımlamak için çok kısıtlayıcıdır.

Bir değişikliğin bir iyileştirme olup olmadığı öznel bir konudur. Eğer değişiklik yapmanız, esasında, başka birinin iyileştirme olarak tanımladığıyla sınırlıysa, bu program özgür değildir.

1 numaralı özgürlüğün özel bir durumu, hiç bir şey yapmadan tamamlanması için programın kodunu silmek veya başka bir programı çağırmasını sağlamaktır. Bu yüzden, 1 numaralı özgürlük “programı silme özgürlüğünü” de içerir.

İsterseniz yeniden dağıtma özgürlüğü: temel gereksinimler

Dağıtım özgürlüğü (2 ve 3 numaralı özgürlükler) kopyaları, ister değiştirerek ister değiştirmeden olsun, ister bedelsiz ister belirli bir bedel karşılığında olsun, herhangi bir yerdeki herhangi bir kişiye yeniden dağıtma özgürlüğü ister anlamına gelir. Bunları yapmakta özgür olmak demek, (başka şeylerin yanında) bunları yapmak için başkasından izin almak veya birine bir ücret ödemek zorunda olmadığınız anlamına gelir.

Ayrıca değişiklikler yapmak ve bu değişiklikleri özel olarak kendi işinizde veya oyununuzda kullanma özgürlüğünüz de olmalı. Değişikliklerinizi yayımladığınızda da, hiç kimseyi haberdar etmenize gerek olmamalıdır.

3 numaralı özgürlük değiştirilmiş sürümleri özgür yazılım olarak dağıtma özgürlüğüdür. Özgür bir lisans diğer şekillerdeki dağıtım biçimlerine de izin verir; başka bir deyişle, copyleft bir lisans olmak zorunda değildir. Ancak, değiştirilmiş sürümlerin özgür olmayan olmasını gerektiren bir lisans, özgür bir lisans olarak değerlendirilemez.

Programın kopyalarının dağıtımı özgürlüğü, programın hem değiştirilmiş hem de değiştirilmemiş, kaynak kodunda olduğu gibi ikili veya çalıştırılabilir halini içermesi zorunludur. (Programları çalıştırılabilir halleri ile dağıtmak kolayca yüklenebilen özgür işletim sistemleri için gerekiyor) Eğer, belli bir yazılımın ikili ya da çalıştırılabilir bir biçimini oluşturmak olanaksızsa (ki bazı diller bu özelliği desteklemiyor), o zaman sorun yok; ancak, program, bu biçimlerden herhangi birine sokmanın bir yolunu bulduğunuzda, programı yeniden dağıtmaya hakkınızın olması gerekir.

Copyleft

Özgür yazılımı dağıtma konusundaki birtakım kurallar, temel özgürlüklerle çelişmediği sürece, kabul edilebilir. Örneğin, copyleft, (basitçe söyleyecek olursak) yazılımı dağıtırken, diğer insanların özgürlüklerini hiçe sayan kısıtlamalar eklenememesi için konmuş kuraldır. Bu kural, merkezi özgürlükler ile çelişmez; aksine onları korur.

GNU projesinde, bu özgürlükleri herkes için yasal olarak korumak için copyleft kullanıyoruz. Copyleft kullanmanın daha iyi olduğuna ilişkin önemli gerekçeler olduğunu düşünüyoruz. Herşeye rağmen, copyleft olmayan özgür yazılımlar da etiktir. “Özgür yazılım”, “copyleft yazılım” ile diğer yazılım kategorileri ve bunların birbirleriyle ilişkilerini görmek için Özgür Yazılım Kategorileri sayfasını inceleyebilirsiniz.

Paketleme ve dağıtım ayrıntıları hakkındaki kurallar

Yeniden düzenlenmiş bir sürümü paketlemeye dair kurallar, yeniden düzenlenmiş sürümleri, yayınlama özgürlüğünüzü engellemediği sürece ya da yeniden düzenlenmiş sürümler yapmanıza ve özel olarak kullanmanıza izin verdiği sürece kabul edilebilirler. Bu yüzden, lisansın değiştirilmiş sürümün adını değiştirmeyi, bir logoyu kaldırmayı veya değişiklikleri sizin olarak belirlemeyi gerektirmesi kabul edilebilir. Bu gereksinimler, sizi değişiklikleri dağıtmaktan alıkoyacak kadar külfetli olmadığı sürece makuldur; zaten programa başka değişiklikler yapıyorsunuz, bir kaç değişiklik daha yapmanız sorun olmayacaktır.

“Eğer kendi sürümünüzü bu şekilde yayınlarsanız, şu şekilde de yayınlamanız gerekir” şeklindeki kurallar da, aynı koşullar altında kabul edilebilir olabilir. Kabul edilebilir bu kurallara bir örnek, değiştirilmiş bir sürümü dağıttığınızda, önceki geliştiricinin de bir kopya istemesi durumunda ona bir kopya göndermenizi söyleyen kuraldır. (Bu gibi bir kuralın kendi sürümünüzü dağıtıp dağıtmamayı hala size bıraktığını unutmayın). Kamusal kullanıma koyduğunuz sürümlerin kullanıcılarına da yayınlamanızı gerektiren kurallar da kabul edilebilirdir.

Bir lisansın, diğer programlardan başlatılması için kullanılan program ismini değiştirmeyi gerektirmesi durumunda özel bir durum ortaya çıkar. Bu etkin bir şekilde değiştirilmiş sürümünüzü yayınlamanızı, diğer programlar tarafından çağrılan özgün programı değiştireceği için, engelleyecektir. Bu tür bir gereksinim yalnızca, özgün programın ismini değiştirilmiş sürümde takma bir ad olarak belirtmenize olanak sağlayan uygun bir takma adlandırma yapısının olması durumunda kabul edilebilirdir.

İhracat düzenlemeleri

Bazen devletin ihracat denetimi yasaları ve ticari yaptırımları, yazılımınızın kopyalarını uluslararası dağıtma özgürlüğünüzü kısıtlayabilir. Yazılım geliştiricileri, bu kısıtlamaları yeniden düzenleme ya da ortadan kaldırma gücüne sahip değillerdir, ama yapabilecekleri ve yapmaları gereken şey, yazılımın kullanma koşulu olarak bu yaptırımları içermesini reddetmektir. Böylece bu kısıtlamalar, bu hükümetlerin yargı yetkisi dışında kalan faaliyetleri ve kişileri etkilemeyecektir. Bu nedenle, özgür yazılım lisansları, hiçbir ihracat kontrolü yasasına uyma zorunluluğunu, bu olmazsa olmaz özgürlüklerin uygulanması için bir koşul olarak gereksinim duymamalıdır.

Lisansın kendisi için bir koşul olarak öne sürmeden ihracat düzenlemelerinin varlığına sadece değinmek, kabul edilebilirdir, çünkü kullanıcıları kısıtlamamaktadır. Eğer herhangi bir ihracat düzenlemesi özgür yazılım için önemsiz ise, bir koşul olarak öne sürmek de fiili bir sorun olmayacaktır; ancak, potansiyel bir sorundur, çünkü ihracat yasasında sonradan yapılacak bir değişiklik, bu gereksinimi önemli hale getirebilir ve yazılım özgür olmayan bir yazılım kılabilir.

Bu özgürlüklerin gerçek olması için, yanlış bir şey yapmadığınız sürece, değiştirilemez olmaları gerekir; eğer geliştirici, kendisine neden verebilecek herhangi bir şey yapmadığınız halde, yazılımın lisansını hükümsüz kılma veya geçmişe dönük olarak koşullarına yeni şartlar ekleme gücüne sahipse, o yazılım özgür değildir.

Özgür bir lisans, özgür olmayan bir programın lisansıyla uyum gerektirmeyebilir. Bu yüzden, örneğin, eğer bir lisans “kullandığınız bütün programların” lisanslarına uymanızı gerektiriyorsa, kullanıcının özgür olmayan programları kullanması durumunda, bu lisans özgür olmayan programların lisanslarıyla da bir uyum gerektireceği için, bu lisans özgür olmayan bir lisans olmuş olur.

Özgür bir lisansın hangi yargı hukukunun geçerli olduğunu veya hukuki davaların nerede görülmesi gerektiğini veya her ikisini belirtmesi uygundur.

Sözleşme tabanlı lisanslar

Birçok özgür yazılım lisansı telif hakkına dayanır ve ne gibi gereksinimlerin telif hakkına dayatılacağına dair sınırlamalar vardır. Eğer bir telif hakkı tabanlı lisans, yukarıda açıkladığımız özgürlüklere saygı gösteriyorsa, daha önce beklemediğimiz herhangi türden bir sorunla karşılaşma olasılığımız zayıf olacaktır (aslında bu ara sıra olur). Buna rağmen, bazı özgür yazılım lisansları sözleşmelere dayanmaktadır ve bazı sözleşmeler, olağan kısıtlamalara geniş bir şekilde dayatılabilmektedir. Bu da, bir lisansın kabul edilemez kısıtlamalara ve özgür olarak kabul edilmemesine dair mümkün birçok yol olduğunu belirtir.

Büyük olasılıkla, olabilecek tüm yolları burada listeleyemeyebiliriz. Eğer bir sözleşme tabanlı lisans, kullanıcıyı telif hakkı tabanlı bir lisansın yapamayacağı, alışılmadık bir şekilde kısıtlarsa ve burada meşru olarak açıklanmamışsa, o halde bu konu hakkında düşünmemiz gerekir ve bunu herhalde, özgür olmayan bir lisans olarak tanımlayacağızdır.

Uygulamada Özgür Yazılım Tanımı

Bu ölçütler nasıl yorumlanmalı

Son olarak, özgür yazılım tanımında belirtilen kıstaslar gibi açıklamaların dikkatli çevrilmesi gerektiğine dikkat çekmek istiyoruz. Bir yazılım lisansının ögür yazılım lisansı olup olmadığna karar vermek için onu kesin kelimelerle olduğu gibi ruhunun da uyup olmadığını da belirliyoruz. Eğer bir yazılım lisansı, mantıksız kısıtlamalar içeriyorsa ve bu durumu buradaki kıstaslar içinde açıklamadıysak bile, bu lisansı reddederiz. Bazen, bir lisansın kabul edilebilir olup olmadığına karar verirken, lisans gereksinimleri, kapsamlı düşünmeyi ya da bir avukatla görüşmeyi gerektiren konuları içerebiliyor. Yeni bir konu hakkında bir sonuca vardığımızda, mevcut lisansların neyi sınırladığını ya da sınırlamadığını açıkça belirtmek için bu kıstaslar sıklıkla güncelliyoruz.

Özgür lisanslarla ilgili yardım al

Eğer bir lisansın, söz ettiğimiz kıstasları sağlayıp sağlamadığıyla ilgileniyorsanız, lisansların listesi sayfasına bakın. Eğer ilgili olduğunuz lisans, burada listelenmemişse, tüm merak ettiklerinizi, bize <licensing@gnu.org> adresine eposta yollayarak sorabilirsiniz.

Eğer yeni bir lisans yazmayı düşünüyorsanız, ilk olarak bu adrese yazarak Özgür Yazılım Vakfı ile irtibat kurunuz. Değişik özgür yazılım lisanslarının çoğalması, kullanıcıların lisansları anlayabilmek için daha fazla çaba sarf edeceği anlamına gelir; belki size, gereksinimlerinizi karşılayabilecek mevcut bir Özgür Yazılım lisansı bulmanızda yardımcı olabiliriz.

Eğer bu olanaksızsa ve gerçekten yeni bir lisansa gereksiniminiz varsa, bizim yardımımızla, lisansınızın bir özgür yazılım lisansı olduğunu temin edebilir ve olası uygulama sorunlarından kurtulabilirsiniz.

Özgür yazılım hakkında konuşurken doğru kelimeleri kullanın

Özgür yazılım hakkında konuşurken “bedava” veya “hibe” gibi terimler kullanmaktan kaçınmak en iyisidir. Çünkü bu terimler konunun özgürlükle ilgili değil, parayla ilgili olduğunu ima edebilir. “Korsanlık” gibi bazı genel terimler, desteklemeyeceğinizi umduğumuz bazı düşünceleri içeriyor. Bu terimler ile ilgili bir tartışma için Kullanmaktan Kaçınılması Gereken Kelimeler ve Deyimler sayfasına bakabilirsiniz. “Özgür yazılım” kavramının birçok dile çevirisini içeren bir listemiz de var.

Diğer bir grup, “özgür yazılım” kavramına yakın (ancak aynısı olmayan) “açık kaynak” terimini kullanıyor. Biz, “özgür yazılım” terimini tercih ediyoruz, çünkü bu terimin ücret yerine özgürlüğü simgelediğini bir kere duyduğunuzda, bu terim artık size düşünce özgürlüğünü çağrıştırır. Ancak “açık” kelimesi asla özgürlüğü çağrıştırmaz.

Yazılımın Yanında

Yazılımın özgür olmasını gerektiren aynı nedenlerden ve kılavuzlar da yazılımın bir etkili parçası olmasından dolayı yazılım kılavuzları da özgür olmalıdır.

Aynı görüşler diğer kullanışlı uygulamalar için de mantıklıdır, yani, öğrenim ve başvuru işleri gibi kullanışlı bilgi sunan işler. Wikipedia en iyi bilinen örnek.

Her hangi bir çalışma özgür olabilir, ve özgür yazılım tanımı da her çeşit çalışmaya uygun özgür kültürel çalışmalar tanımına genişletildi.

Tarihçe

Arada sırada Özgür Yazılım Tanımını gözden geçirip düzeltiyoruz. Aşağıda önemli değişikliklerin bir listesini, tam olarak neyin değiştiğini gösteren bağlantılarla birlikte görebilirsiniz.

  • Sürüm 1.169: Dört özgürlüğün ticari faaliyete de neden uygulanması gerektiği daha net bir şekilde açıklandı. Dört özgürlüğün neden programı çalıştırmama ve silme özgürlüğünü kastetmediği, bu yüzden bunları ayrı gereksinimler olarak ifade etmeye gerek olmadığı açıklandı.
  • Sürüm 1.165: Kodtaki nedensiz sıkıntıların 0 numaralı özgürlüğü çürütemeyeceği ve 1 ve 3 numaralı özgürlüklerin kullanıcıların bu sıkıntıları kaldırmasına olanak sağladığı açıklandı.
  • Sürüm 1.153: Programı çalıştırma özgürlüğünün, hiçbir şeyin onu çalıştırmaktan alıkoyamayacağı anlamına geldiği açıklandı.
  • Sürüm 1.141: Hangi kodun özgür olması gerektiği açıklandı.
  • Sürüm 1.135: Her seferinde 0. özgürlüğün programı istediğiniz gibi çalıştırma özgürlüğü olduğu söylendi.
  • Sürüm 1.134: 0. Özgürlük programın işlevselliğiyle ilgili bir husus değildir.
  • Sürüm 1.131: Özgür bir lisansın başka bir programın özgür olmayan lisansıyla uygunluk gerektirmeyebilir.
  • Sürüm 1.129: Yasa seçimi ve forum tariflerinin seçimi açıkça belirtildi (bu her zaman politikamızdı).
  • Sürüm 1.122: İhracat denetim gereksinimi, eğer gereksinim kolay değilse gerçek bir sorundur; aksi durumda sadece olası bir sorundur.
  • Sürüm 1.118: Açıklama: bu sorun değiştirme hakkınızı sınırlıyor, ne değişiklik yaptığınızı değil. Ve değişiklik dediğimiz şey “iyileştirmelerle” sınırlı değildir
  • Sürüm 1.111: 1.77 sürümü için, yalnızca geçmişe dönük kısıtlamaların kabul edilemez olduğu belirtildi. Telif hakkı sahipleri, her zaman, çalışmanın kullanımı için paralelde başka şekillerde yayınlamaya ilişkin ek izinler verebilir.
  • Sürüm 1.105: 1 numaralı özgürlüğünün kısa bir cümlesinde, (halihazırda 1.80 sürümünde belirtilmiş olan) aslında kendi değiştirilmiş sürümünüzü kendi bilgi işleminiz için kullanmayı içerdiği hakkındaki husus ifade edildi.
  • Sürüm 1.92: Gizlenmiş kodun kaynak kod olarak değerlendirilemeyeceği açıklandı.
  • Sürüm 1.90: 3 numaralı özgürlüğün kendi değiştirdiğiniz veya geliştirdiğiniz sürümlerin kopyalarını dağıtma hakkı anlamına geldiği, başkasının geliştirme projesinde yer alma hakkı olmadığı açıklandı.
  • Sürüm 1.89: 3 numaralı özgürlük, değiştirilmiş sürümleri özgür yazılım olarak yayınlama hakkını içerir.
  • Sürüm 1.80: 1 numaralı özgürlük uygulanabilir olmalıdır, yalnızca teorik değil; örn., tivolaştırma olmamalı.
  • Sürüm 1.77: Tam bir yerini alma olmasa bile, lisansda geriye dönük değişiklikler yapmanın kabuledilebilir olmadığını açıklığa kavuştur.
  • Sürüm 1.74: Yeterince açık olmayan veya bazı yerlerde sözü geçen ancak heryerde belirtilmemiş olan dört noktanın açıklamaları:
    • “İyileştirmeler”, lisans hangi türden değiştirilmiş sürümleri yayımlayabileceğinizi önemli bir şekilde kısıtlayabilir anlamına gelmez. 3 numaralı özgürlük yalnızca değişikliklerin değil, aynı zamanda değiştirilmiş sürümlerin de dağıtılmasını içerir.
    • Varolan modüllerin birleştirilmesi ile, uygun şekilde lisansları olanlar kastedilmiştir.
    • Dışarı aktarım kontrolleriyle ilgili noktanın neticesini açıkca belirt.
    • Bir lisans değişikliğini yürüre koymak eski lisansı feshetmeyi meydana getirir.
  • Sürüm 1.57: “Yazılımın Ötesinde” kısmı eklendi.
  • Sürüm 1.46: Özgürlükte kimin hangi neden için olursa olsun programı çalıştırmasının önemi açıklandı.
  • Sürüm 1.41: Kontrata dayalı lisanslar hakkındaki sözleri açıklığa kavuşturuldu.
  • Sürüm 1.40: Özgür bir lisansın kendi değişikliklerinizi yaratmak için diğer mevcut özgür lisansları kullanmanıza izin vermesi gerektiği anlatıldı.
  • Sürüm 1.39: Bir lisansın, kamusal kullanıma açık koyulan bir yazılımın sürümleri için kaynak kodunu sağlamayı gerekli kılmasının kabul edilebilir olduğu belirtildi.
  • Sürüm 1.31: Bir lisansın, değişikliklerin sahibi olarak sizin kendinizi göstermenizi mecbur kılmasının kabul edilebilir olduğu belirtildi.
  • Sürüm 1.23: Kontrat tabanlı lisanslar hakkındaki olası sorunlara işaret edildi.
  • Sürüm 1.16: Çalıştırılabilir dosyaların dağıtılmasının neden önemli olduğu açıklandı.
  • Sürüm 1.11: Özgür bir lisansın, dağıttığınız sürümlerin bir kopyasını talep durumunda programın sahibine göndermenizi zorunlu kılabileceği belirtildi.

Eksik sürüm numaraları var, çünkü tanımı veya yorumlamalarını değiştirmeyen başka değişiklikler de var. Örneğin bu liste kenardaki, biçimlendirmedeki, imladaki, noktalamadaki veya sayfanın diğer kısımlarındaki değişiklikleri içermiyor. Eğer yapılan değişikliklerin tam bir listesine gözatmak isterseniz, bunu cvsweb arayüzümüzden yapabilirsiniz.

Dipnotlar

  1. 0, 1, 2 ve 3 olarak numaralandırılmaları tarihseldir. 1990'lar civarında üç özgürlük vardı ve 1, 2, ve 3 olarak numaralandırılmışlardı. Daha sonra düşündük ki programı çalıştırma özgürlüğünden ayrıca söz edilmeliydi. Şüphesiz diğer üç özgürlükten daha temeldi,böylece onlardan önce gelmeliydi. Diğerlerini yeniden numaralandırmak yerine, onu 0 numaralı özgürlük olarak belirledik.
Çevirmenin notları:
  1. ^ “Free” sözcüğü İngilizce'de hem “özgür” hem de “ücretsiz” anlamlarına gelmektedir. Bu nedenden dolayı “free software” hem “özgür yazılım” hem de “ücretsiz yazılım” olarak anlaşılabilir. Bu anlam karışıklığına bir açıklık getirmek amacıyla özgün belgede bu noktada To understand the concept, you should think of “free” as in “free speech,” not as in “free beer” açıklaması getirilmiştir. Biz, İngilizce'de bulunan bu soruna ait bölümü Türkçe çevirisinden tümüyle kaldırmayı uygun bulduk.
  2. ^ Tivoization